Crkva Svetog Ahilija u Arilju odoleva vekovima, a u njoj se nalazi čudotvorna ikona Plavog anđela.
U samom centru Arilja već vekovima smeštena je Crkva Svetog Ahilija, koju je davne 1276. godine izgradio kralj Dragutin Nemanjić. Duhovni je svetionik ovog kraja, a kroz svoju dugu istoriju svedoči o brojnim borbama koje su Srbi hrabro vodili protiv neprijatelja. Ime je dobila po episkopu iz Larise, jednom od najvećih boraca za hrišćanstvo tog doba, a čije su mošti prenete u Arilje početkom 12. veka.
– Kroz vekove, lokacija na kojoj se nalazi crkva Setog Ahilija oduvek je shvatana i doživljavana kao sveta. Poznato je da je na mestu gde se danas uzdiže velelepno zdanje crkve postojalo svetilište još u starijem gvozdenom i bronzanom dobu. Prvi materijalni trag paganskog hrama predstavlja Trajnov novčić pronađen u najstarijem delu arheološkog lokaliteta, što dokazuje postojanje aktivne naseobine. Današnja crkva podignuta je na temljima male crkve koja je tu postojala – kažu za RINU u Turističkom centru Arilje.
Svojom specifičnom arhitekturom i bogatim freskoslikarstvom jedna je od najvažnijih srpskih srednjovekovnih svetinja, a na njenim zidovima sačuvane su freske iz 13. veka. Prema pojedinim predanjima, likovima svetaca čak su iskopane i oči, jer su Turci za vreme svoje vladavine manastir pretvorili u konjušnicu i nisu trpeli da ih sveci posmatraju, dok su prema drugoj legendi, oči uklonjene kako bi se na taj način vratio vid slepima. Na levoj strani nalazi se izuzetno važna freska, pod nazivom Plavi anđeo, čija lepota seni posmatrače vekovima, a pesnik Branko Miljković je o njoj napiso čak i pesmu.
– Ariljski plavi anđeo predstavlja Arhanđela Gavrila, koji okrenut nadesno blagosilja Bogorodicu, ispruženom desnom rukom, a u levoj nosi glasničku palicu. Predstavom svetih arhanđela na prilazima oltaru pripisuje se uloga čuvara svetilišta, a slikani su u najsvečanijim carskim ili drugim odorama – ističu u Turističkom centru Arilje.
U doba Cara Dušana, Moravička episkopija podignuta je u rang mitropolije, po proglašenju Srpske Patrijaršije 1346. godine. Mitropolija u Arilju i manastirsko bratsvo podelili su sudbinu svog naroda i države u strašnom naletu Osmanlija vođenih Mehmedom II Osvajačem Carigrada. Morala su da prođu skoro dva veka da bi tek krajem četrdesetih godina XVII veka ponovo oživela mitropolija u Moravici.
Ariljska zvona oglasiće se ponovo tek 1833. godine, ali ovog puta ne sa mitropolije već samo sa parohijske crkve. Crkva Svetog Ahilija sada je proglašena za spomenik od izuzetnog značaja u Republici Srbiji.
Foto: Ljubovija.info
